31 مرداد ماه 1388 (مطلب شماره 234)
مشتری، یکی از 5 سیاره ای است که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. در واقع، بعد از ماه و زهره، سومین جشم پرنور آسمان شب است. زمانیکه مشتری بر فراز آسمان جای گرفته است، گم کردن آن خیلی سخت می شود؛ پس پاسخ دادن به این سؤال نیز سخت است که : "چه کسی مشتری را کشف کرد؟"، چراکه این شخص ممکن است یکی از نخستین انسان هایی باشد که به آسمان شب نگریست. 

مقارنه نادر هلال ماه با سیارات زهره، مشتری؛ که به ترتیب سه جرم پرنور آسمان شب محسوب می شوند. این مقارنه به لبخند آسمانی نیز معروف شد. عکس از: احسان سنایی

بابلیان باستان، بر این باور بودند که مشتری نمودی از خدایشان مردوک است؛ در حالیکه رومیان آن را ژوپیتر و یونانیان نیز آن را زئوس نامیدند که هر دوی این نامها نیز برگرفته از نام خدایان باستانی این اقوام بود. در سال 1610، گالیلئو گالیله، تلسکوپ ابتدایی اش را به سمت مشتری نشانه رفت و دریافت که چهار قمر به دور آن می چرخند (مطلب شماره 27)؛ بعدها این چهار قمر، یو، اروپا، گانیمد و کالیستو نام گرفتند. این مشف بسیار مهمی بود، چراکه نشان دهنده این موضوع بود که هر چیزی در جهان به دور زمین نمی چرخد. اینچنین بود که مدارک شهودی برای رد نظریه زمین-مرکزی آرام آرام فراهم می آمد. در سال 1660، رصدگر ایتالیایی، جیووانی کاسینی، با استفاده از تلسکوپش موفق به کشف کمربندها و لکه های موجود بر سطح مشتری شد و بدین ترتیب توانست دوره چرخش مشتری را بسیله همین عوارض سطحی مشخص کند. کاسینی را همچنین کاشف طوفان بزرگ سرخ مشتری (مطلب شماره 91) می دانند. 

تصویری از سیاره مشتری به همراه کمربندهای گازی و طوفان های حلقوی اش. در این تصویر، لکه سرخ مشتری (GRS) بصورت بیضی بزرگی در سمت پایین-چپ مشتری دیده می شود. این طوفان به تنهایی 2.5 زمین را در خود جای می دهد! (عکس از: ناسا)

نخستین فضاپیمایی که از نزدیک به ملاقات با مشتری رفت، کاوشگر پایونیر-10، متعلق به سازمان فضایی آمریکا، ناسا بود که در خلال سال های 1973 و 1974، از نزدیکی آن عبور کرد. پس از آن نیز، کاوشگرهای ویجر ناسا در سال 1979 از نزدیکی آن عبور کردند که بسیاری از تصاویر معروف مشتری که این سیاره را با آنها می شناسیم، به زمین ارسال داشتند. از آن زمان، کاوشگرهای اولیس، کاسینی و افق های نو از نزدیکی مشتری عبور کرده اند. تنها فضاپیمایی که در واقع به جای عبور از کنار مشتری در مداری به دور آن شروع به چرخش کرد، فضاپیمای گالیله متعلق به ناسا بود که در سال 1995 چرخش مداری اش را به گرد مشتری آغاز کرد. 

منبع : Universetoday

***