26 تیر ماه 1388 (مطلب شماره 198)
اروپا دومین و کوچکترین قمر در بین اقمار گالیله ای سیاره مشتری (مطلب شماره 27) است که به دور این این سیاره می چرخند. قطرش تنها 3000 کیلومتر بوده اما با این حال مقام ششم را در بین بزرگترین قمرهای منظومه شمسی به خود اختصاص داده است (اروپا تنها اندکی از ماه ما کوچکتر است). 

تصویری از قمر شگفت آور اروپا از نگاه فضاپیمای گالیله. عکس از : ناسا

همانند یو (مطلب شماره 39)، اروپا تحت تأثیر جاذبه پرقدرت مشتری است آنچنانکه با گردش در مدار به دور مشتری، قمر دچار انعطاف می شود. این انعطافات جزر و مدی حاصل از گرانش، در قمر یو باعث فعالیت چشمگیر آتشفشان ها شده است بطوریکه آن را فعالترین جسم منظومه شمسی ساخته؛ اما در مورد قمر اروپا، این نیروها از قدرت کمتری برخوردارند. در عوض، احتمال می رود اقیانوس هایی از آب مایع در زیر پوسته یخی آن وجود داشته باشد. در حقیقت، برخی ستاره شناسان بر این عقیده اند که قمر اروپا به اندازه دو برابر سیاره زمین آب دارد!
سطح اروپا ترک دار و خط خطی بوده و تقریباً خالی از هر گونه دهانه برخوردی حاصل از شهابسنگ هاست. این به آن معناست که فرآیند ناشناخته مداوماً در حال تازه سازی سطح قمر است. دانشمندان سیاره ای برای توجیه این ترک ها و شکستگی ها، نظریاتی را ارائه داده اند. یکی از آنها بیان می دارد که فوران های آبفشانی، یخ پوسته را به اطراف پخش می کنند و آب گرم که به بیرون تراوش کرده است، سطح قمر را بازسازی می کند. بنابر نظریه دیگری، ناحیه درونی قمر، سریعتر از اقیانوس درونی و پوسته آن به دور خود می چرخد. با این حساب گرانش مشتری به سبب عدم تعادل مابین هسته و نواحی بیرونی، می تواند پوسته یخی سطح را دچار شکستگی کند. 

تصویری نمای نزدیک از شکستگی های سطح اروپا از نگاه چشمان تیزبین فضاپیمای گالیله. عکس از : ناسا

با وجود آب مایع در زیر سطح اروپا، ستاره شناسان می اندیشند که این قمر یکی از بهترین نقاط در منظومه شمسی برای یافتن حیات است. مأموریت هایی در دست طراحی است که به گرد مشتری به چرخش در خواهند آمد و حتی شاید زیردریایی هوشمندی را روانه زیر قشر یخی سطح اروپا کنند و بدین ترتیب به کاوش در اقیانوس زیرسطحی آن بپردازند. 

منبع : Universetoday

***