شش ضلعی زحل
29 اسفند ماه 1387 (مطلب شماره 78)
یکی از عجیب ترین الگوهای جوی که تاکنون در منظومه شمسی کشف شده است، طوفانی شش ضلعی که است که در قطب شمال سیاره زحل واقع شده است. این شش ضلعی، برای نخستین بار دو دهه پیش، توسط ماموریت های ویجر-1 و 2 ناسا که برای نخستین بار این سیاره را ملاقات کردند مشاهده گردید. اخیراً فضاپیمای کاسینی که هم اکنون در حال گردش به گرد زجل است، این شش ضلعی را با جزئیاتی خیره کننده به تصویر کشیده است.
تصویر طوفان شش ضلعی زحل بر فراز دایره قطبی شمال این سیاره از نگاه دوربین های فضاپیمای ویجر؛ عکس از : ناسا
این طوفان که به شکل یک شش ضلعی کامل است، نواری از ابرهاست به وسعت 25000 کیلومتر که در سمت راست قطب شمال زحل قرار گرفته است. در واقع می توانیم چهار سیاره به ابعاد زمین را در این طوفان قرار دهیم ! در زمین نیز پدیده ای مشابه موسوم به گرداب قطبی وجود دارد؛ اما این پدیده در شکل دوار بوده و گرداگرد قطب شمال را فراگرفته است.
طوفان شش ضلعی زحل، دقیقاً با سرعت چرخش سیاره می چرخد و از 25 سال پیش که برای نخستین بار توسط ویجرها مورد مطالعه قرار گرفته بود، همچنان وجود دارد.
شش ضلعی شمالی به طور چشمگیری با قطب جنوب زحل که هاریکانی عظیم با یک چشم در میان است، تفاوت دارد. ستاره شناسان در ابتدا بر این عقیده بودند که شش ضلعی مشابهی نبایستی در قطب جنوب زحل نیز وجود داشته باشد؛ اما تحقیقات جدید وجود آنرا به اثبات رسانیده است. اما چرا چنین شش ضلعی باید وجود داشته باشد ؟
ستاره شناسان نظری ندارند. Kevin Baines، متخصص علوم جوی و از اعضای تیم طیف سنج نقشه برداری مادون قرمز و نوری فضاپیمای کاسینی در پایگاه تحقیقاتی JPL ناسا در پاسادنای کالیفرنیا؛ اینچنین می گوید : "این، پدیده ای بسیار عجیب است که دقیقاً دارای شش ضلع برابر بوده و ما مشابه آن را در هیچ سیاره دیگری مشاهده نکرده بودیم. در واقع جو ضخیم سیاره زحل، دارای امواج مدور و سلول های همرفتی فراوانی است؛ و احتمالاً آخرین جایی که انتظار می رود بتوانید چنین پدیده شش ضلعی را مشاهده کنید، دقیقاً در همان جایی است که الان واقع است".
منبع : Universetoday
***