رصدخانه مراغه کجاست ؟
5 اسفند ماه 1387 (مطلب شماره 54)
امروز، پنجم اسفندماه و مصادف با تولد اخترشناس؛ ریاضیدان و سیاستمدار بزرگ ایرانی، خواجه نصیرالدین طوسی است. به همین مناسبت، تصمیم گرفتیم تا در این روز به سراغ یکی از بزرگترین دستاوردهای این دانشمند نامی ایرانی برویم؛ رصدخانه مراغه، نماد دانش نجوم در تاریخ ایران.
بنای کنونی رصدخانه مراغه در تپه های مشرف بر شهرستان مراغه؛ امروزه بقایایی از ساختمان رصدخانه در زیر این گنبد محافظ وجود دارد - عکس از : سایت انوبنی نی
این رصدخانه که بزرگترین رصدخانه جهان در دوره قبل از اختراع تلسکوپ بوده است، در زمانی که مراغه به پایتختی توسط هلاکو خان مغول انتخاب شده بود روی تپه‌ای در غرب مراغه ساخته شده و امروزه فقط آثار كمي از آن باقي مانده است . طبق نوشته تاريخي درسال657، ساختمان آن به دستورهلاكو نوهٔ چنگیزخان مغول و به اهتمام خواجه نصيرالدين طوسي بنا شده است و درساختمان و تشكيل آن شخصيت هايي چون علامه قطب الدين فخرالدين مراغي، محي الدين مغربي، علي بن محمود نجم الدين الاسـطرلابي و... شركت داشته اند .
بناي رصـدخانه، 15سال طول كشيد و به امر هلاكو، كتب و اسباب وآلات علمي ونجومي بسياركه از فتح بغداد بدست آمده بود درآنجا متـمركز گرديد . اين مجموعه تا سال 703 هجري آباد بوده ليـكن پس از آن بر اثر زلزله هاي سخت و به دنبال آن بي توجهي حكام وقت رو به ويراني رفت و درحال حاضر تنها آثاري از بناهاي متعلقه آن باقي مانده است. اين بنا تا زمان سلطان محمّد خدابنده مشغول به كار بوده است و زمان ويراني آن بطور كامل و دقيق هنوز مشخص نشده است ولي در نوشته هاي حمدالله مستوفي در سال 720، به ويران بودن آن اشاره شده است.
نقاشی از خواجه نصیرالدین طوسی
رصدخانه مراغه، 167 سال پيش از احداث رصدخانه سمرقند ساخته شد و در زمان آباداني، يكي از معتبرترين رصدخانه هاي جهان بوده است. در آن زمان بفرمان قوبیلای قآن، امپراطور چین و برادر هلاکو خان، کارشناسانی برای آموزش و الگو برداری از رصدخانه مراغه به این شهر آمده، پس از مراجعت به چین رصدخانه ای به تقلید از رصدخانه مراغه ساختند. علاوه بر رصدخانه چین همچنین رصدخانه های سمرقند، استانبول وهند از روی رصدخانه مراغه ساخته شده اند.
هولاکو برای نگهداری این مرکز پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای در نظر گرفت. کتاب‌خانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، کره‌های ذات الحَلَق، حلقهٔ انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقهٔ سموت، نیز فراهم شد. در همین جا بود که زیج ایلخانی به سال ۶۷۰ هجری (۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد. رصدخانهٔ مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که در آن بیشتر شاخه‌های دانش تدریس می‌شد. به علاوه، چون در آن زمان ارتباط علمی چین و ایران به علت استیلای مغولان بر هر دو سرزمین برقرار شده بود، دانشمندان چینی از جمله فردی به نام فائو مون‌جی، در این مرکز فعالیت داشتند. همچنین، فیلسوف و فرهنگ‌نامه نویس مسیحی، ابن‌العبری، در رصدخانهٔ مراغه به درس دادن کتاب‌های اصول اقلیدوس و المجسطی بطلمیوس مشغول بود.
اقتباس از : وبسایت شبکه بهداشت و درمان شهرستان مراغه، با اندکی تصرف و تلخیص
امروز، پنجم اسفندماه و مصادف با تولد اخترشناس؛ ریاضیدان و سیاستمدار بزرگ ایرانی، خواجه نصیرالدین طوسی است. به همین مناسبت، تصمیم گرفتیم تا در این روز به سراغ یکی از بزرگترین دستاوردهای این دانشمند نامی ایرانی برویم؛ رصدخانه مراغه، نماد دانش نجوم در تاریخ ایران.
بنای کنونی رصدخانه مراغه در تپه های مشرف بر شهرستان مراغه؛ امروزه بقایایی از ساختمان رصدخانه در زیر این گنبد محافظ وجود دارد - عکس از : سایت انوبنی نی
این رصدخانه که بزرگترین رصدخانه جهان در دوره قبل از اختراع تلسکوپ بوده است، در زمانی که مراغه به پایتختی توسط هلاکو خان مغول انتخاب شده بود روی تپه‌ای در غرب مراغه ساخته شده و امروزه فقط آثار كمي از آن باقي مانده است . طبق نوشته تاريخي درسال657، ساختمان آن به دستورهلاكو نوهٔ چنگیزخان مغول و به اهتمام خواجه نصيرالدين طوسي بنا شده است و درساختمان و تشكيل آن شخصيت هايي چون علامه قطب الدين فخرالدين مراغي، محي الدين مغربي، علي بن محمود نجم الدين الاسـطرلابي و... شركت داشته اند .
بناي رصـدخانه، 15سال طول كشيد و به امر هلاكو، كتب و اسباب وآلات علمي ونجومي بسياركه از فتح بغداد بدست آمده بود درآنجا متـمركز گرديد . اين مجموعه تا سال 703 هجري آباد بوده ليـكن پس از آن بر اثر زلزله هاي سخت و به دنبال آن بي توجهي حكام وقت رو به ويراني رفت و درحال حاضر تنها آثاري از بناهاي متعلقه آن باقي مانده است. اين بنا تا زمان سلطان محمّد خدابنده مشغول به كار بوده است و زمان ويراني آن بطور كامل و دقيق هنوز مشخص نشده است ولي در نوشته هاي حمدالله مستوفي در سال 720، به ويران بودن آن اشاره شده است.
نقاشی از خواجه نصیرالدین طوسی
رصدخانه مراغه، 167 سال پيش از احداث رصدخانه سمرقند ساخته شد و در زمان آباداني، يكي از معتبرترين رصدخانه هاي جهان بوده است. در آن زمان بفرمان قوبیلای قآن، امپراطور چین و برادر هلاکو خان، کارشناسانی برای آموزش و الگو برداری از رصدخانه مراغه به این شهر آمده، پس از مراجعت به چین رصدخانه ای به تقلید از رصدخانه مراغه ساختند. علاوه بر رصدخانه چین همچنین رصدخانه های سمرقند، استانبول وهند از روی رصدخانه مراغه ساخته شده اند.
هولاکو برای نگهداری این مرکز پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای در نظر گرفت. کتاب‌خانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، کره‌های ذات الحَلَق، حلقهٔ انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقهٔ سموت، نیز فراهم شد. در همین جا بود که زیج ایلخانی به سال ۶۷۰ هجری (۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد. رصدخانهٔ مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که در آن بیشتر شاخه‌های دانش تدریس می‌شد. به علاوه، چون در آن زمان ارتباط علمی چین و ایران به علت استیلای مغولان بر هر دو سرزمین برقرار شده بود، دانشمندان چینی از جمله فردی به نام فائو مون‌جی، در این مرکز فعالیت داشتند. همچنین، فیلسوف و فرهنگ‌نامه نویس مسیحی، ابن‌العبری، در رصدخانهٔ مراغه به درس دادن کتاب‌های اصول اقلیدوس و المجسطی بطلمیوس مشغول بود.
اقتباس از : وبسایت شبکه بهداشت و درمان شهرستان مراغه، با اندکی تصرف و تلخیص
***
+ نوشته شده در دوشنبه پنجم اسفند ۱۳۸۷ ساعت 9:47 توسط گروه نجوم شفق
|