جانشین هابل چه خواهد بود؟
23 آذرماه 1388 (مطلب شماره 348)
در یک کلام، تلسکوپ فضایی جیمز وب؛ تلسکوپی از نوع فضایی و غول پیکر با
حساسیت فوق العاده و توان تفکیک بالا که رصدهایش را از آخرین مرزهای سمت
قرمز طیف نور مرئی، تا حد واسط نوار طیفی مادون قرمز انجام خواهد داد. نام
این تلسکوپ، برگرفته از نام "جیمز ای. وب"، رئیس اسبق ناسا در زمان پروژه
آپولو است و پیش از آن تلسکوپ نسل جدید یا به اختصار NGST نامیده می شد.
طرحی از تلسکوپ جیمز وب در فضا
جیمز وب، آینه ای 18-قطعه ای به قطر 6.6
متر خواهد داشت که در حدود 2.5 برابر بزرگتر از آینه 2.4 متری تلسکوپ
فضایی هابل است. هر کدام از قطعات شش ضلعی، در حدود 1.3 متر قطر و 20
کیلوگرم وزن دارد. این آینه ها، از فلز سبک بریلیوم ساخته شده اند و به
همین دلیل با وجود اینکه نهایتاً آینه اصلی در حدود 2 برابر ابعاد آینه
کنونی هابل خواهد شد؛ اما تنها نصف آن وزن خواهد داشت. مکان قرارگیری جیمز
وب، بسیار دور از زمین خواهد بود و دلیل این امر نیز دور شدن از گرمای
زمین در جریان رصدهای مادون قرمز است. جیمز وب با کمک سه ابزار اصلی
تصاویری را از کیهان پیرامونمان در محدود مادون قرمز طیف الکترومغناطیس
تهیه خواهد کرد.
انتظار می رود که جیمز وب، انبوهی از اطلاعات جدید را، از قبیل تصاویر
باکیفیت و دقیق از ساختار قرص های پیراستاره ای به گرد ستارگان نوباوه بر
دانسته های ما بیفزایند؛ تصاویری که می توانند شکاف های احتمالی موجود در
پهنه این قرص های گازی که خبر از وجود سیاره ای می دهند را برایمان آشکار
سازند. چشمان مادون قرمز تیزبین این تلسکوپ همچنین توانایی رصد مستقیم
سیارات فراخورشیدی را نیز دارد. دلیل چنین توانایی برتری نیز این است که
نسبت درخشندگی سیارات در پرتوهای مادون قرمز، نسبت به ستارگان مادرشان، در
قیاس با پرتوهای نور مرئی بیشتر است. بعنوان مثال، مشتری در پرتوهای مرئی
در حدود یکصد میلیون برابر از خورشید کم نورتر است اما در پرتوهای مادون
قرمز، تنها 10 هزار بار کم نورتر است.
این تلسکوپ قادر است برخی از نخستین کهکشان های جهان ما را مشاهده کرده و
حتی از ستارگان نسل نخستین نیز پرده بردارد. به دلیل انتقال به سرخ بالای
این اجرام (مطلب شماره 229)، از دیدگاه یک ناظر زمینی بایستی در محدود مادون قرمز به جستجویشان پرداخت.
قرار است جیمز وب در ژوئن 2013، سوار بر یک موشک آریان-5 از پایگاه فضایی
گویان آمریکای جنوبی به فضا پرتاب شده و در فاصله 1.5 میلیون کیلومتری از
ما مستقر گردد.
منبع: David Darling
***