18 آذرماه 1388 (مطلب شماره 343)
درخشنده ترین ستاره صورت فلکی ثور؛ سی امین ستاره درخشان آسمان شب؛ پرنورترین ستاره نزدیک به خورشید در دایره ای به شعاع 100 سال نوری و یکی از نزدیکترین غول های سرخ به ما، دبران نامیده می شود. دبران در عربی به معنای پیرو است و چنین نامی به پیروی این ستاره از خوشه پروین در حین حرکت ظاهری ستارگان اشاره دارد. 

ستاره درخشان و سرخ فام دبران در صورت فلکی ثور

دبران، بطور ظاهری در مقابل نزدیکترین خوشه ی ستاره ای به ما، یعنی خوشه قلائص واقع شده؛ هر چند ذاتاً تعلقی به آن ندارد و فاصله اش، نصف فاصله ما تا خوشه قلائص است. به دلیل قرارگیری صورت فلکی ثور بر روی خط دایره البروج (مطلب شماره 34)، هر ساله خورشید نیز از نزدیکی دبران عبور می کند و اغلب ماه نیز در حرکت ماهانه اش این ستاره را در پشت خود مخفی می کند. این ستاره، یکی از آسان ترین ستارگان آسمان، برای تازه کاران است. کافی است سه ستاره معروف کمربند جبار را از چپ به راست؛ برای ساکنان نیمکره شمالی زمین و از راست به چپ؛ برای ساکنان نیمکره جنوبی زمین، امتداد دهید. به نخستین ستاره بارز و پرنوری که رسیدید، دبران را یافته اید.
این ستاره هم چنین از رده ستارگان متغیر نامنظم است که نوسانات درخشندگی آن در حدود 0.2 قدر است. قطر ظاهری دبران، معادل 0.021 ثانیه قوس است که معادل قطر یک سکه از فاصله 50 کیلومتری است. قطر آن در حدود 38 برابر خورشید ماست و اگر جایش را با خورشید تعویض کنیم، نیمی از فاصله کنونی عطارد تا خورشید را در بر خواهد گرفت و قطر ظاهری آن از دید یک ناظر زمینی، به 20 درجه خواهد رسید.
دبران همچنین همدم کم نوری از نوع کوتوله سرخ نیز دارد که در فاصله چند صد واحد نجومی از آن در حال چرخش به گرد یکدیگرند. ماهواره پایونیر-10 پس از بازنشستگی هم اکنون مستقیماً به سمت دبران در حرکت است و در حدود 2 میلیون سال دیگر به آن خواهد رسید! 

منبع: David Darling

***