ستاره کوارکی چیست؟
4 آذرماه 1388 (مطلب شماره 330)
پروتون ها و نوترون ها، خود از ذرات ریزتری موسوم به کوارک تشکیل شده اند.
هر پروتون و نوترون، از سه کوارک تشکیل یافته و در شرایط عادی جهان هیچ
کوارک تنهایی را نمی توان یافت. اما همیشه شرایط عادی نیست! در دهه 80
میلادی، ستاره شناسان ادعا کردند ممکن است اجسامی با چگالی مابین یک ستاره
نوترونی و سیاهچاله در رده لاشه های ستارگان وجود داشته باشند که کوارک ها
در آنجا به هم متصل نبوده و درون هم غوطه ورند.
تصویر پرتو ایکس از RX J185635-37؛ کاندیدای یک ستاره کوارکی / CXO
هیچکس نمی دانست آیا چنین جرمی امکان
دارد در جهان کنونی ما وجود داشته باشد یا خیر. در آوریل 2002، رصدهای
رصدخانه مداری چاندرا نشان از وجود جرمی می داد که در حدود 450 سال نوری
از ما واقع است و تقریباً تمامی ویژگی های یک ستاره کوارکی را داراست. این
جرم، RX J185635-375
نام داشت و پیش از آن تصور بر این بود که یک ستاره نوترونی باشد؛ اما
محاسبات چاندرا نشان می داد که قطر آن تنها در حدود 11 کیلومتر است و
بسیار کوچکتر از آن است که بتواند هسته های اتمی را در خود به حالت جامد
نگاه دارد. در این چگالی سرسام آور اصولاً نه تنها اتم ها بایستی شکسته
شوند؛ که هسته هایشان نیز از فروپاشی جان سالم به در نخواهند برد و دریایی
از کوارک را بوجود خواهند آورد.
کاندیدای دوم ستاره کوارکی، جرمی به نام 3C58 بود که آن هم در گذشته گمان
می رفت تا یک ستاره نوترونی باشد که در جریان یک انفجار ستاره ای در سال
1181 میلادی بوجود آمده است. با این حال؛ دمای 1 میلیون درجه ای سطح این
جرم، بسیار سردتر از آن چیزی است که می توان برای یک ستاره نوترونی انتظار
داشت. نظریه به ما می گوید که سطح 3C58، مملو از مایع کوارکی است.
منبع: David Darling
***