نور ستارگان چیست؟
14 آبان ماه 1388 (مطلب شماره 310)
به آسمان شب بنگرید. ستارگانی را می بینید که در هر سو سوسو می زنند و می
درخشند. اما این نور چیست و چگونه از آن فواصل سرسام آور به زمین ما می
رسد؟
خوشه ستاره ای کمی شلوغ اومگا-قنطورس!
تمامی ستارگان کره های عظیمی از پلاسمای
داغند. اکثراً از هیدروژن و هلیوم بوده و تنها مقادیر اندکی از عناصر
سنگین تر را درونشان می توان یافت. گرانش، پیکره ستاره را نگه داشته و آن
را به درون می فشارد و طبیعتاً اگر نیروی واکنشی وجود نداشته باشد، ستاره
در خود فروخواهد ریخت.
اما همچنان که ستاره فشرده شده و کوچکتر می شود، نیروی اصطکاک گرانشی
درونش را گرم تر و گرم تر می کند. زمانی که دمای درون ستاره به 15 میلیون
کلوین رسید، فرآیند همجوشی هیدروژن آغاز می شود. در این فرآیندها، اتم های
هیدروژن در چندین قدم متوالی به اتم هلیوم بدل می شوند. این واکنش، شدیداً
گرمازاست؛ به این معنا که انرژی بیشتری را از آنچه که دریافت کرده به
بیرون ساتع می کند. ستاره ای همچون خورشید، هر ثانیه
386,000,000,000,000,000,000,000,000 ژول پرتو گاما از خود آزاد می کند!
این فوتون های پرانرژی درون خورشید محبوسند و بایستی که به بیرون راه پیدا
کنند. در جریان سفری که گاه تا صدها هزار سال به طول می انجامد، این فوتون
های مداوماً از یک اتم تابش شده و توسط اتم دیگر جذب می شوند ... هر قدم
به معنای کاهش انرژی فوتون است؛ بطوریکه هر گاه این فوتون خسته به سطح
خورشید راه پیدا کند، مقادیر عظیمی از انرژی خود را اینچنین ار دست داده و
از پرتوهای پرانرژی گاما هم اکنون به پرتوهای نور مرئی افول کرده است.
سپس فوتون های نوری از سطح ستاره آزاد می شوند و در فضا خود را آزاد و رها
می بینند. اگر هیچ چیز در مسیرشان نباشد، آنها صدها، هزاران، میلیون ها و
میلیاردها سال در مسیری مستقیم حرکت می کنند. اگر هم اکنون به بیرون رفته
و به یک ستاره بنگرید، چشمان شما نخستین جسمی خواهد شد که فوتون های نور
آن ستاره از زمان ترک سطح سوزان آن به آن خورده اند!
منبع: Universetoday
***