2 مرداد ماه 1388 (مطلب شماره 205)
حلقه های زحل، از قطعات یخی در ابعاد مختلف ساخته شده است که 60 قمر و ریزقمر آن را احاطه کرده اند!
برخی تکه های یخ، تنها چند میکرون تا چندین متر قطر دارند که از زمان تشکیل خود زحل، وجود داشته اند؛ در حالیکه بقیه مداوماً بر اثر برخوردهای مکرر یا یکدیگر، شکسته شده و یا تغییر شکل می دهند. دانشمندان برخی حلقه های مشخص را بر اساس ابعاد و جنسشان دسته بندی کرده اند و هر حلقه نیز با شکافی مشخص از هم سوا شده است. 

تصویری از حلقه های زحل از نگاه دوربین فضاپیمای ویجر. تصویر بصورت کاذب زنگ آمیزی شده است تا براحتی حلقه ها از هم قابل تفکیک باشند. عکس از : ناسا

روش ساده الفبایی که برای نامگذاری حلقه ها بکار برده شده است، همان A B C نیست که همه به خاطر داریم؛ بلکه حروف الفبا که هر کدام مشخص کننده یک حلقه هستند، بصورت پراکنده وجود دارند. داخلی ترین حلقه زحل، D نام دارد که پس از آن حلقه C جای گرفته است. هر دوی آنها کم نور بوده و قمری در حوالی اشان وجود ندارد (البته اگر وجود داشته باشد هنوز کشف نشده است). حلقه B، بزرگترین و پرنورترین حلقه زحل است که خود چندین شکاف قابل رؤیت دارد. شکاف کاسینی، بزرگترین شکاف مابین حلقه های زحل است که حلقه B را از حلقه A متمایز می سازد.
شکاف اِنکه، درون حلقه A جای دارد که دلیل آن نیز وجود قمری به نام پَن است که مواد را در مسیر خود جارو کرده است. تلو تلو خوردن های حلقه A، معلول آشفتگی های گرانشی حاصل از دیگر قمرهایی است که در آن نزدیکی وجود دارند. اخیراً دانشمندان دریافته اند که مواد جدید تشکیل دهنده حلقه ها ممکن است منشأ قمری داشته باشند. قمر کوچک دَفنیس نیز در حلقه A وجود دارد. چندین ریزقمر دیگر نیز در حلقه A کشف شده است که تنها با آشفتگی های V شکلی که در حلقه ها ایجاد می کنند قابل تشخیصند. 

آشفتگی های گرانشی ایجاد شده در حلقه F زحل توسط قمر پرومتئوس از نگاه دوربین فضاپیمای کاسینی. عکس از : ناسا

حلقه F زحل، بیرون از حلقه A قرار داشته و میزبان قمرهای پرومتئوس و پاندورا است. جانوس و اپیمتئوس، آنقدر قمرهای خاصی هستند که حلقه مختص به خودشان دارند. ذرات موجود در این حلقه، از ریزشهابسنگ هایی که به سطح این دو قمر برخورد می کند نشأت می گیرند. حلقه G مابین حلقه های F و E واقع شده است. بسیار کم نور است و تسط قمر میماس نیز کنترل می شود. حلقه E، آخرین حلقه زحل و وسیع ترین حلقه است و از ذرات بسیار ریزی پر شده است که گمان می رود توسط یخفشان های قمر انسلادوس تأمین می شوند. میماس، تتیس و دیونه قمرهای دیگری هستند که در حلقه E واقع شده اند. رئا، تیتان، هایپریون و یاپتئوس، بزرگترین اقمار زحل محسوب می شوند که بیرون از حلقه E به دور زحل می چرخند. 

منبع : Universetoday

***