31 تیر ماه 1388 (مطلب شماره 203)
تفاوت اصلی مابین یک سیارک و یک دنباله دار، جنس آنهاست. سیارک ها متشکل از مواد فلزی و سنگی اند؛ در حالی که دنباله دارها از مواد یخی، سنگی و غبار ساخته شده اند. هر دوی این اجرام فضایی در نخستین دوران های تشکیل منظومه شمسی بوجود آمدند؛ در حدود 4.5 میلیارد سال پیش. سیارک ها جایی بسیار نزدیکتر به خورشید تشکیل شدند؛ جایی که برای دوام یخ ها آنچنان سرد نبود (در نجوم منظور از یخ نه تنها یخ آب که مواد دیگری همچون آمونیاک، دی اکسید کربن، متان و ... را نیز شامل می شود). دنباله دارها در فواصل دورتری از خورشید تشکیل شدند که یخ در آن مناطق ذوب نمی شد. دنباله دارها، که از نزدیکی خورشید عبور می کنند، با هر چرخش مداری، مواد خود را از دست می دهند؛ چراکه قسمتی از یخشان ذوب شده و دنباله ای را در پشت آنها ایجاد می کند. 

تصویری از یک سیارک به نام آیدا و قمرش داکتیل که توسط فضاپیمای گالیله تهیه شده است. شکل سیب زمینی مانند تقریباً تمامی سیارک ها، یکی از وجوه تمایز بارز آنهاست. عکس از : ناسا

تفاوت های عمده دیگری نیز بین دنباله دارها و سیارک ها وجود دارد. آشکارا دنباله دارها دارای دنباله اند و سیارک ها نه. گرمای خورشید، باعث می شود تا یخ و دیگر مواد سطح هستهدنباله دار، آنچنان گرم شوند که تبخیر شوند. بخار برخاسته، همان چیزی است که ما بصورت دنباله ای در پشن ذنباله دار مشاهده می کنیم. تفاوت دیگر، شکل مداری آنهاست. دنباله دارها تمایل به داشتن مدارهایی کشیده و مطول دارند که در بسیاری موارد قطر اطول مدارشان به بیش از 50,000 واحد نجومی می رسد. این در حالیست که سیارک ها، در مدارهایی کوتاه تر و مدورتر مستقرند که معمولاً در دسته هایی بصورت کمربند به گرد خورشید می چرخند. 

تصویری از هسته دنباله دار هالی (مطلب شماره 26) که توسط فضاپیمای اروپایی جیوتو تهیه شده است. همانطور که بوضوح قابل مشاهده است، با نزدیک شدن دنباله دار به خورشید، ستون هایی از بخارهای یخی و غباری از جانب هسته به صورت دمی به بیرون کشیده شده و نهایتاً دنباله دنباله دار را تشکیل می دهد. عکس از : اسا

تفاوت دیگر مابین یک سیارک و دنباله دار، تعدادشان است. تنها 3572 دنباله دار شناخته شده وجود دارد؛ در حالیکه میلیون ها سیارک وجود دارد که برخی به ریزی یک دانه غبارند! حال آنکه تفاوت اصلی بین این دو نوع جرم آسمانی، همان ترکیب ساختاریشان است؛ اما تفاوت های جالب دیگری نیز وجود دارد. در سیارک ها اثری از دنباله و یا دم دیده نمی شود؛ آنها هدف تحقیق بسیاری دانشمندانند و حفاری سیارک ها، جسارت دیگری است که ذهن دانشمندان و صنعتگران زمینی را به خود معطوف داشته است. 

منبع : Universetoday

***