نخستین موجود زنده فضانورد چه بود ؟
23 دیماه 1387 (مطلب شماره 12)
مطمئناً نخستین موشکی که به فضا پرتاب شد، مقادیری از باکتری های بسیار ریز زمینی را به فضای بیرون از جو زمین منتقل کرده است؛ اما نخستین جانورانی که به فضا پرتاب شدند، در ابتدا مگس های میوه بودند که در سال 1947، سوار بر موشک آلمانی V-2 به فضا رفتند. V-2، نخستین موشک در جهان بود که به فضا فرستاده شد هر چند در مدار قرار نمی گرفت. دانشمندان آمریکایی نیز از طرفی به دنبال تحقیق در رابطه با اثرات تابش در ارتفاعات بالا بودند؛ این بود که برای نخستین بار آنها میمونی را به نام آلبرت - 1، در 11 ژوئن 1948 سوار بر نسخه آمریکایی موشک V-2 کرده، و آن را به فضا اعزام کردند.
تصویری از لایکا، نخستین موجود زنده قرار گرفته در مدار زمین در حین عملیات پیش از پرتاب
تمام این پرتاب ها، تا چهارم اکتبر 1957 که نخستین ماهواره در مدار قرار گرفت، بصورت زیرمداری بودند به این معنا که محموله حاوی جانوران در مداری سهموی از زمین پرتاب می شد، سپس وارد فضای خارج از جو شده و بدون گردش به دور زمین بار دیگر به زمین باز می گشت. اما در 3 نوامبر 1957 بود که اتحاد جماهیر شوروی سابق، نخستین موجود زنده ای که تا آنزمان در مدار زمین قرار گرفته بود، یعنی سگ تربیت شده ای به نام لایکا را در ماموریت اسپوتنیک - 2 به فضا پرتاب کرد؛ هر چند این سگ در فضا جان خود را از دست داد. حداقل بیش از 10 سگ دیگر از آن پس در مدار قرار گرفتند تا اینکه در 12 آوریل 1961، نخستین انسان فضانورد جهان به نام یوری الکسیویچ گاگارین، توسط اتجاد جماهیر شوروی سابق به فضا فرستاده شد. در حقیقت هدف از فرستادن این حیوانات، آزمایش شرایط فیزیکی حاکم در فضا، بر بدن انسان بود و طبیعتاً بعد پرتاب انسان به فضا، حیوانات با اهداف دیگری که مربوط به مطالعات فیزیولوژیکی بود، به فضا پرتاب شدند.
با این حساب تاکنون حیواناتی چون میمون، شامپانزه، موش صحرایی، قورباغه، عنکبوت، سگ، گربه و حتی لاک پشت به فضا پرتاب شده اند.
***