8 مهر ماه 1388 (مطلب شماره 273)
سرس، بزرگترین سیارک منظومه شمسی است که با فاصله متوسط 413 میلیون کیلومتر از خورشید، به دور آن می چرخد. این سیارک غول پیکر، در روز سال نو 1801 میلادی، توسط جوزپه پیاتزی، راهب و رصدگر اهل سیسیل و تیز بنیانگذار رصدخانه پالرمو کشف گردید. این کشف، بوسیله قانون بوده-تیتوس که فاصله سیارات را از خورشید با معادله بسیار ساده ریاضی به هم مرتبط می سازد، صورت گرفت. این قانون همچنین مکان اورانوس را پیش بینی کرده بود و به همین دلیل، در ابتدا سرس اشتباهاً بعنوان یک سیاره قلمداد می شد. امروزه، سرس در دسته ای جدید از اجرام منظومه شمسی به نام سیاره کوتوله قرار دارد. 

دقیق ترین تصویر تهیه شده از سرس، توسط تلسکوپ فضایی هابل

سرس، با اختلاف زیادی بعنوان بزرگترین و پرجرم ترین سیارک منظومه شمسی شناخته می شود و مکان آن نیز مابین سیارات مریخ و مشتری است. ابعاد آن نیز در حدود ایالت تگزاس آمریکاست؛ 975 در 909 کیلومتر و با جرم 950,000,000,000,000,000,000. سرس، به تنهایی 1/3 کل جرم کمربند سیارک ها را در خود جای داده است! به دلیل همین جرم بالا، شکل کروی به خود گرفته (مطلب شماره 101) و بنابراین در رده سیارات کوتوله جای گرفته است. سرس، هر 1679.819 روز زمینی، به دور خورشید می چرخد. دمای سطحی آن نیز نسبتاً گرم است؛ چیزی در حدود 38- درجه سانتیگراد. قدر سرس نیز آسمان شب، بین 6.9 تا 9 تغییر می کند (مطلب شماره 48)؛ بطوریکه در درخشان ترین حالت، می توان آن را با چشم غیرمسلح نیز تشخیص داد. 

طرحی از مأموریت داون، که این روزها یک سالگی خود را جشن گرفته است

کاوشگر آمریکایی داون، قرار است در سال 2015 به نزدیکی سرس برسد. البته موتو یونی کاوشگر داون (مطلب شماره 231) چندی پیش دچار مشکلاتی شده بود که خوشبختانه در هشتم ژوئن 2009 بار دیگر به حالت عادی بازگشت. این مأموریت فضایی، نخستین مأموریتی است که قرار است به ملاقات دو جرم سیاره ای رفته و به دورشان بچرخد؛ یکی سیارک وستا و دیگری سرس.
هر چند سرس را تا مدت زیادی سیاره نمی دانستند، اما توجه بسیاری را به خود جلب کرد. مشاهده آسان سرس و نیز نقاط تاریک و روشن مبهم سطح آن، خوراک رصدگران آماتور و همچنین حرفه ای است. به زودی داون، به رازهای این جرم آسمانی ناشناخته پاسخ خواهد گفت. نتایج هر چه باشند، جوزپه پیاتزی، 200 سال است که ستاره شناسان را از این بابت هیجان زده کرده است!

منبع : Universetoday

***