حادثه چالنجر چگونه رخ داد ؟
4 بهمن ماه 1387 (مطلب شماره 23)
بدون شک حادثه چالنجر، یکی از غم انگیزترین حوادث در تاریخ علم و تکنولوژی بشر محسوب می شود؛ حادثه ای که هر چند در پی آن جمعی از بهترین فضانوردان آموزش دیده ایالات متحده جان باختند، اما صنعت فضا، درس های بسیاری از آن آموخت.
صبح روز 28 فوریه 1986، (نهم اسفندماه 1365 شمسی) شاتل فضایی چالنجر، 73 ثانیه پس از پرتاب در حالیکه عازم ماموریت STS 51L بود، در آسمان فلوریدا منفجر شد و در پی این حادثه، 7 فضانورد از جمله نخستین معلم فضانورد تاریخ کشته شدند. هر چند این نخستین حادثه فضایی تاریخ نبود (پیش از آن 7 فضانورد دیگر در 3 ماموریت مختلف جان خود را از دست داده بودند) اما نخستین حادثه در میان ماموریت های شاتل فضایی که پیچیده ترین و گرانبهاترین ابزارهای حمل و نقل فضایی به شمار می آیند بود و به همین دلیل پروازهای شاتل فضایی برای 32 ماه به حالت تعلیق در آمد.
اما علت بروز چنین فاجعه ای، با وجود کنترل های فراوانی که پایگاه فضایی کندی، پیش از هر پرتاب به انجام می رساند، چه بود ؟ زمانیکه شاتل در حال برخاستن از سکوی پرتاب بود، بر اثر لرزه هنگام پرتاب، یکی از حلقه های در بر گیرنده قسمت تحتانی موتور سوخت جامد سمت راست، جدا شد و به همین واسطه ثانیه هایی پس از پرتاب، شعله ای از این شکستگی برخاست و به واسطه گرمای بسیار زیاد ایجاد شده توسط این شعله، رابط میان موتور سوخت جامد (SRB) و تانک سوخت جدا شده و هیدروژن مایع از آن شروع به نشت کردن کرد. به دلیل بروز انفجاری فوق العاده مهیب و همچنین فشارهای آیرودینامیکی حاصل از برخورد، تمامی مجموعه شاتل فضایی در کسری از ثانیه از هم متلاشی شد. قطعات مختلف شاتل چندین ثانیه بعد در اقیانوس سقوط کردند و سقوط شدید کابین فضانوردان با آب اقیانوس، علت مرگ آنان اعلام شد، هر چند در حین انفجار شدیداً زخمی شده بودند.
شعله عامل بروز حادثه در مرز میان موتور سوخت جامد و تانک سوخت قابل مشاهده است؛ عکس از : دایره المعارف ویکی پدیا
پس از تشکیل کمیته مخصوص پیگری حادثه توسط ناسا، مشخص شد که مقصر اصلی این حادثه پیمانکار سازنده موتور های سوخت جامد (SRB)، به نام Morton Thiokol بود که علاوه بر اینکه شکافی بزرگ در انتهای موشک سوخت جامد وجود داشت و آنها این نقص را گزارش نکرده بودند، اجازه پرتاب نیز در روزی بسیار سرد داده شده بود. هوای سرد مطمئناً قابلیت ارتجاعی را از ناحیه معیوب سلب کرده و به شکنندگی این ناحیه بیشتر کمک کرده بود.
تا یک ساعت پس از بروز حادثه، 85 درصد مردم آمریکا از وقوع آن با خبر شدند. کریستا مک آلیف، معلم تاریخ و نخستین معلم فضانورد تاریخ در این ماموریت قرار بود تا کلاس های درسی را از فضا برای دانش آموزان روی زمین برگزار کند. متاسفانه این آخرین حادثه ماموریت های شاتل نبود و در سال 2003 نیز، شاتل فضایی کلمبیا در حین بازگشا از ماموریت منفجر شد و در این حادثه نیز هفت نفر از بهترین فضانوردان جهان جان خود را از دست دادند.
منبع : دایره المعارف ویکی پدیا
صبح روز 28 فوریه 1986، (نهم اسفندماه 1365 شمسی) شاتل فضایی چالنجر، 73 ثانیه پس از پرتاب در حالیکه عازم ماموریت STS 51L بود، در آسمان فلوریدا منفجر شد و در پی این حادثه، 7 فضانورد از جمله نخستین معلم فضانورد تاریخ کشته شدند. هر چند این نخستین حادثه فضایی تاریخ نبود (پیش از آن 7 فضانورد دیگر در 3 ماموریت مختلف جان خود را از دست داده بودند) اما نخستین حادثه در میان ماموریت های شاتل فضایی که پیچیده ترین و گرانبهاترین ابزارهای حمل و نقل فضایی به شمار می آیند بود و به همین دلیل پروازهای شاتل فضایی برای 32 ماه به حالت تعلیق در آمد.
اما علت بروز چنین فاجعه ای، با وجود کنترل های فراوانی که پایگاه فضایی کندی، پیش از هر پرتاب به انجام می رساند، چه بود ؟ زمانیکه شاتل در حال برخاستن از سکوی پرتاب بود، بر اثر لرزه هنگام پرتاب، یکی از حلقه های در بر گیرنده قسمت تحتانی موتور سوخت جامد سمت راست، جدا شد و به همین واسطه ثانیه هایی پس از پرتاب، شعله ای از این شکستگی برخاست و به واسطه گرمای بسیار زیاد ایجاد شده توسط این شعله، رابط میان موتور سوخت جامد (SRB) و تانک سوخت جدا شده و هیدروژن مایع از آن شروع به نشت کردن کرد. به دلیل بروز انفجاری فوق العاده مهیب و همچنین فشارهای آیرودینامیکی حاصل از برخورد، تمامی مجموعه شاتل فضایی در کسری از ثانیه از هم متلاشی شد. قطعات مختلف شاتل چندین ثانیه بعد در اقیانوس سقوط کردند و سقوط شدید کابین فضانوردان با آب اقیانوس، علت مرگ آنان اعلام شد، هر چند در حین انفجار شدیداً زخمی شده بودند.
شعله عامل بروز حادثه در مرز میان موتور سوخت جامد و تانک سوخت قابل مشاهده است؛ عکس از : دایره المعارف ویکی پدیا
پس از تشکیل کمیته مخصوص پیگری حادثه توسط ناسا، مشخص شد که مقصر اصلی این حادثه پیمانکار سازنده موتور های سوخت جامد (SRB)، به نام Morton Thiokol بود که علاوه بر اینکه شکافی بزرگ در انتهای موشک سوخت جامد وجود داشت و آنها این نقص را گزارش نکرده بودند، اجازه پرتاب نیز در روزی بسیار سرد داده شده بود. هوای سرد مطمئناً قابلیت ارتجاعی را از ناحیه معیوب سلب کرده و به شکنندگی این ناحیه بیشتر کمک کرده بود.
تا یک ساعت پس از بروز حادثه، 85 درصد مردم آمریکا از وقوع آن با خبر شدند. کریستا مک آلیف، معلم تاریخ و نخستین معلم فضانورد تاریخ در این ماموریت قرار بود تا کلاس های درسی را از فضا برای دانش آموزان روی زمین برگزار کند. متاسفانه این آخرین حادثه ماموریت های شاتل نبود و در سال 2003 نیز، شاتل فضایی کلمبیا در حین بازگشا از ماموریت منفجر شد و در این حادثه نیز هفت نفر از بهترین فضانوردان جهان جان خود را از دست دادند.
منبع : دایره المعارف ویکی پدیا
***
+ نوشته شده در جمعه چهارم بهمن ۱۳۸۷ ساعت 9:34 توسط گروه نجوم شفق
|