6 اردیبهشت ماه 1388 (مطلب شماره 116)
اگرچه خورشید را می توان عمدتاً توپی از هیدروژن و هلیوم دانست؛ اما لایه های مختلف درون آن را نیز می توان از هم تفکیک نمود. لایه های خورشید، به این دلیل پدید می آیند که هر چه به هسته نزدیک می شویم، فشار و دما افزایش می یابد. هیدروژن و هلیوم (که بخش اعظم خورشید را تشکیل داده است)، با تغییر شرایط محیطی، بصورت متفاوتی رفتار می کنند. 

بیایید از داخلی ترین لایۀ خورشید شروع کنیم ..... هسته. در مرکزی ترین بخش خورشید واقع است؛ جایی که فشار و دما آنچنان زیاد است که واکنش های همجوشی هسته ای می تواند رخ دهد. خورشید، اتم های هیدروژن را با یکدیگر ترکیب کرده و اتم های هلیوم را می سازد و بواسطه انجام دائمی این واکنش است که خورشید از خود نور و گرما ساطع می کند. چگالی هسته، 150 برابر چگالی آب است و دما در این ناحیه انتظار می رود در حدود 13,600,000 کلوین باشد.
لایه بعدی، ناحیه تابشی (Radiative zone) نامیده می شود. و تقریباً از 0.2 شعاع خورشید (از سمت مرکز) آغاز شده و تا 0.7 شعاع آن امتداد می یابد. این منطقه، جایی است که ماده به اندازه کافی داغ و چگال است که تابش گرمایی قادر است گرما را از هسته به لایه های بالاتر انتقال دهد. در این منطقه، انرژی به کندی منتقل می شود. لایه بعدی، اصطلاحاً پوش همرفتی (Convection zone) خوانده می شود. در این ناحیه، پلاسمای خورشیدی به اندازه کافی چگال نیست تا انرژی را از طریق تابش منتقل نماید؛ و در عوض گرما بروش همرفت منتقل می شود. ستون های گرمایی، گرما را به سطح خورشید منتقل می کنند؛ پس از آن گرمای خود را از دست داده و دوباره به نواحی درونی خورشید شیرجه می روند. این ستون ها در حدود 30,000 کیلومتر طول دارند در حالی که سطح مقطع آنها تنها 2000 کیلومتر است و آنچنان به یکدیگر چسبیده اند که در نهایت یک لایه از خورشید را تشکیل می دهند.

تصویری شماتیک از لایه های درونی خورشید (ابعاد لایه ها در مقیاس صحیح نمایش داده نشده است)؛ داخلی ترین لایه، هسته است. پس از آن ناحیه تابشی واقع است که همانگونه که نشان داده شده است، انتقال گرما بروش تابش صورت می پذیرد. لایه پس از آن، پوش همرفتی است که روش انتقال گرما، بصورت همرفت می باشد و در نهایت فتوسفر واقع شده است که از روی زمین آن را می بینیم / طراحی از : احسان سنایی

لایه ای از خورشید که از زمین ما آن را مستقیماً مشاهده می کنیم، فتوسفر و یا نورسپهر نام دارد. در زیر فتوسفر، خورشید نسبت به نور مرئی کدر می شود و بنابراین ستاره شناسان بایستی از روش های دیگری برای مطالعه مناطق درونی خورشید بهره ببرند. دمای فتوسفر در حدود 6000 کلوین است و نور شیری رنگی را از خود ساطع می کند که ما آن را می بینیم (مطلب شماره 87). در بالای فتوسفر، در نهایت جو خورشید واقع است. جو نیز خود، از لایه هایی تشکیل شده است که شاید تماشایی ترینشان، تاج خورشید باشد که به هنگام وقوع خورشید گرفتگی کامل با چشم غیر مسلح بصورت حلقه نورانی بدور خورشید قابل مشاهده است (مطلب شماره 10).

تنها در هنگام پدیده خورشید گرفتگی کامل، می توان حلقه زیبای تاج خورشید را از روی زمین مشاهده نمود

منبع : Universetoday

***